Reviews

Nofel ôl-apocalyptaidd wedi lleoli yng Nghymru 2026 a 2066 yw Iaith y Nefoedd. 2026, ddeg mlynedd wedi’r 'bleidlais' ac mae gwasanaethau, cyfraith a threfn a chymdeithas wedi dadfeilio. Gyda’r byd ar drothwy rhyfel niwclear mae awdur o Gymro, yn dilyn damwain gas, yn cynhyrchu ffuglen ysbrydoledig wrth wella yng nghartref ei gyhoeddwr. Erbyn 2066 mae’r rhyfel niwclear wedi bod a chymdeithas fechan, ynysig wedi goroesi ac wedi datblygu cwlt a chrefydd wyrdroëdig yn seiliedig ar y ffuglen gynhyrchwyd, er mai awgrymu hyn a wneir yn hytrach na’i ddatgan. Ond, wedi deugain mlynedd mae bwyd, ac felly cynaliadwyedd y gymdeithas fach yma, yn dod i ben sydd yn cyflyru’r Tad i weithredu ei broffwydoliaeth olaf. Mae arfer gyfarwydd Llwyd Owen o gyflwyno, efallai bathu, a defnyddio geiriau anghyfarwydd Cymraeg yn y sefyllfaoedd real mae’n eu llunio yn ategu steil yr awdur drwy’r gyfrol yma. Mae’n cynyddu’r lecsicon Cymraeg a thynnu ambell air, gobeithio, i ddefnydd bob dydd – 'gwarfag', er enghraifft, a pham lai? Ac mae ambell fathiad hefyd yn cymryd eu lle’n odidog – “cadfarch mecanyddol” er enghraifft. Rwy’n deall bod y nofelig yma’n ran o gywaith cysyniadol, amlgyfrwng gyda Yr Ods ac angen ei darllen yn y cydestun yma. Yn anffodus wnes i mo hyn ac mae’r nofelig ar ei phen ei hyn, or herwydd efallai, yn llawer rhy fyr. Buaswn wrth fy modd â thystiolaeth o’r presennol, neu’r pedair mlynedd ers y 'bleidlais', fyddai’n rhesymoli’r a chyfiawnhau darogan apocalyptaidd. Does dim digon o gnawd, neu bwyntiau pendant yn y nofel i alluogi’r darllenydd i gymryd rhan yn y darogan a dychmygu’r distopia. Dwi wrth fy modd ag iaith ac arddull Llwyd Owen a’r amgylchfyd mae’n ei greu yn ei nofelau, ac o’r herwydd buaswn wedi hoffi mwy yn y nofel yma – efallai fod Yr Ods yn llenwi’r bylchau?
*Gwilym Ap @ www.gwales.com*